Het lichaam als gelijkwaardige basistaal

Antoine: ​“Samen met mijn compagnon Dave THE_AND music heb ik mijn hele carrière al op het (muziek)podium gestaan. Samen wilden we graag iets heel anders gaan doen. Muziek maken voor mensen, die niet kunnen horen. Met dat idee zijn we gestart en hier sloot mijn dochter – profes­si­o­neel danser – Robin bij aan. We bedachten samen een concept­dans­voor­stel­ling waarin we zowel de muziek als de bewegingen binnen de dans voelbaar wilden maken voor mensen met auditieve beperking. Eerst hebben we een ​‘proof of concept’ ontwikkeld met een combinatie van muziek, animatie en chore­o­grafie. Theaters in Nederland reageerden positief en toen zijn we verder gaan bouwen. De succesvolle samen­wer­king met organisatie Theater met Tolk (die zich inzet voor meer toegan­ke­lijk­heid voor doven in het theater) startte ook op dat moment. Voor ons waren en zijn zij een heel belangrijke partner, zij zíjn de doelgroep en kennen de behoeftes en wensen van de doelgroep. We kregen veel goede adviezen en daarnaast creëerden zij een testteam rondom het soundshirt. Heel waardevol.”

Robin: ​“Na de ​‘proof of concept’ van HEAR_ME, 29 maart te zien in de Schuur, realiseerde ik me dat ik, na een langere tijd als maker, graag weer op het podium wilde staan. Ik voelde direct, dat Remy (mijn partner en tevens choreograaf van ons dans­ge­zel­schap ) hier een enorme aanwinst in zou zijn en dat hij met veel vrijheid het concept tot een hogere level kon brengen. Er zit zo’n onwijze boodschap in het universele thema. Luisteren we nog wel naar elkaar? Wat als we voor het uitdragen van die boodschap het lichaam als taal gebruiken? Op dat moment kwam het soundshirt in beeld. Een innovatieve technologie waarbij een nauw­slui­tend shirt — uitgerust met 28 tril­sen­soren op mouwen, borst en rug — muziek, animaties, licht en chore­o­grafie omzet in voelbare vibraties. Hierdoor wordt niet alleen de muziek, maar de hele chore­o­grafie fysiek beleefd, wat de voor­stel­ling toegan­ke­lijk maakt voor doven en slecht­ho­renden. Lees onder de foto meer over de voorstelling.

Remy: ​“Het was enorm inspirerend om de ruimte te krijgen het idee compleet opnieuw te concep­tu­a­li­seren en in een nieuwe jas te steken. In die ontwik­ke­ling ben ik veel meer gaan kijken naar het actuele; naar waar zijn we zelf mee bezig zijn. Wat is er eigenlijk om ons heen? We hebben ook in eigen kring best veel moeite om elkaar goed te begrijpen. We hebben niet altijd de ruimte of het lukt niet om de juiste woorden en taal te vinden. Dan helpt het om juist dan je zintuigen te gebruiken. Wat je ruikt, proeft of voelt. Het kenmerkt waar je je informatie uit kunt halen. Dat gegeven ben ik conceptueel gaan gebruiken. Hear_​Me gaat zo veel verder dan alleen de woorden ​‘hoor mij’. Het heeft veel ladingen. Mijn boodschap: we spreken ondanks onze verschillen één universele taal met het grootste orgaan dat we hebben. Het lichaam. Als we dat als basis nemen, gaan we terug naar wat er altijd is. Letterlijk lichaams­taal. Hierdoor hoef je geen onderscheid te maken tussen horenden en niet-horenden. De voor­stel­ling is ook helemaal niet specifiek voor één groep. Het is juist voor beiden.

Gehoord worden Antoine: ​“We wilden ons focussen op expressie en gelijk­waar­dig­heid. Kijken hoe we vanuit de basistaal elkaar beter konden begrijpen. Dat we allemaal gehoord worden en er mogen zijn. Horenden en doven. Het is een feit, dat dat helaas niet zo is. Vanuit de media kreeg ik bij dit project zelfs de opmerking: ​‘Is er nu alweer zo’n doven­pro­ject’? Het wordt helaas door sommigen geframed, terwijl het niet in een hokje te stoppen is. Op dit moment zijn we aan het touren met HEAR_ME in de Nederlandse theaters. We nodigen iedereen uit om te ervaren wat de voor­stel­ling brengt. De nage­sprekken liegen er niet om. Zowel doven en horenden komen hier aan het woord en geven prachtige feedback over de voor­stel­ling en hun ervaringen.”

Dove bezoekers zijn lovend. Ze hoorden we van Frank Allard (sinds geboorte doof) terug: ​“Jullie hebben mij kippenvel bezorgd”. ​“In de gesprekken met Theater met Tolk en doven hebben we het ook veel gehad over wat doven voelen. Hoe is het voor hen om een taal te maken in de muziek? Hoe werkt dat dan voor hen? Met het soundshirt konden we die extra laag en lading creëren. Het shirt was en is zoveel meer dan een technisch hulp­mid­deltje dat in een voor­stel­ling is gestopt. Het is gebruikt om de beleving te verhogen, niet om het te vertalen. Daar ligt de innovatie. We hebben steeds gekeken naar hoe kunnen we verbinding konden maken. De doven met de dansers. Die dansers willen net zo goed gehoord worden en meedoen. Net als wijzelf. Daar ligt de kracht en de verbon­den­heid.” Nagesprek Robin: ​“Na elk optreden is er een nagesprek met het gehele dove en horende publiek. Die vind ik stiekem het mooiste. Ze zijn zoveel waard. Met z’n allen proberen we te commu­ni­ceren met elkaar en ervaringen te delen. Nieuws­gierig en eerlijk te zijn naar elkaar. Horenden te laten beseffen, dat het verre van normaal is dat doven niet gewoon mee kunnen doen. Het zijn elke keer weer waanzinnig mooie dialogen en iedereen voelt het laagje, dat erboven hangt.”